Erozja zębów to zjawisko, które, w przeciwieństwie do próchnicy, nie tylko trudniej diagnozować i leczyć, ale również jest ona chorobą, o której mało wiemy. Od kilkunastu lat coraz większy odsetek ludzi ma erozję zębów, szacunki mówią nawet o 1/3 społeczeństwa. Od lekarzy stomatologów zależy w dużej mierze to, czy uda się zatrzymać ten negatywny trend – również w Polsce.
Częstość występowania zjawiska erozji zwiększyła się na przestrzeni ostatnich 15 lat – szczególnie w młodszych grupach wiekowych. Szacuje się, że obecnie problem ten dotyczy około 1/3 populacji krajów zachodnich, co jest bardzo niepokojącym wynikiem. Niektóre czynniki wpływające na szerzenie się tego zjawiska to, z jednej strony, rosnąca konsumpcja kwaśnych napojów, z drugiej zaś trudność zdiagnozowania erozji we wczesnym etapie zaawansowania, ze względu na mało specyficzne objawy. Brak bólu (w początkowej fazie) sprawia, że pierwsze symptomy erozji zauważane są nierzadko dopiero w zaawansowanych stadiach, kiedy zębina ulegnie już odsłonięciu. Sami lekarze często mają problem z odpowiednio wczesnym rozpoznaniem choroby, co uniemożliwia wczesne podjęcie działań prewencyjnych. Inną kwestią pozostaje fakt, iż diagnozowanie erozji jest dodatkowo trudne, gdyż mechanizmy prowadzące do wystąpienia ubytków pochodzenia niepróchnicowego mogą występować równocześnie. Aby ustalić, który z mechanizmów jest czynnikiem dominującym odpowiedzialnym za wystąpienie ubytków, niezbędna jest skrupulatna obserwacja kliniczna i ustalenie czynników środowiskowych. Należy również zwrócić szczególną uwagę na zdrowie ogólne, dietę i nawyki pacjenta. Ponadto, brak świadomości wśród pacjentów na temat zagrożenia jakim jest erozja zębów, nie sprzyja jej profilaktyce.
Czynniki wpływające na erozję dzieli się na chemiczne, biologiczne i behawioralne:
| Chemiczne: | pH, pojemność buforowa, rodzaj kwasu, adhezja, chelaty Ca2+; PO43-; F- |
| Behawioralne: | nawyki żywieniowe, szczotkowanie zębów, kwaśne napoje, jedzenie, kwaśne pokarmy podawane w butelce, wymioty, narkotyki, rodzaj uprawianego zawodu (stres) |
| Biologiczne: | ślina (przepływ, buforowość), ruchomość tkanek miękkich, tkanki twarde w stosunku do tkanek miękkich, błonka nabyta, anatomia zębów, struktura zębów |
Pierwszym krokiem w zapobieganiu erozji powinna być identyfikacja indywidualnych czynników ryzyka, najlepiej jeszcze przed rozpoznaniem pierwszych zmian erozyjnych – tak, aby móc rozpocząć skuteczną profilaktykę. W zależności od oszacowania czynników ryzyka i przeprowadzenia diagnostyki różnicowej, profilaktyka pierwotna (przed wykryciem zmian erozyjnych) lub wtórna (mająca na celu powstrzymanie rozwoju zmian) będzie obejmować poszczególne konkretne działania.
Profilaktyka obejmuje kontrolę diety, nawyków higienicznych i behawioralnych, jak również leczenie chorób pierwotnych i kontrolę behawioralnych czynników ryzyka powiązanych z ekspozycją na warunki sprzyjające erozji. Proponowane pacjentom działania to, m.in.: redukcużywanie ja spożycia kwaśnych napojów, neutralizacja kwaśnych pokarmów przy pomocy produktów o dużej zawartości wapnia, bezpiecznej dla zębów gumy do żucia. W odniesieniu do higieny jamy ustnej najbardziej zalecane jest stosowanie miękkiej szczoteczki, pasty do zębów i płukanki jamy ustnej, które zapewnią ochronę przed erozją.
Przykładem skutecznej terapii, polecanym dla pacjentów zagrożonych erozją oraz pacjentów
z ubytkami erozyjnymi jest stosowanie pasty do zębów elmex® PRZECIW EROZJI, która dzięki unikalnej technologii ChitoActive™ tworzy na zębach ochronną warstwę związków cyny. Jony cyny w trakcie ataków erozyjnych wbudowują się w rozmiękczone przez kwasy szkliwo i sprawiają, że staje się ono bardziej odporne na działanie kwasu. Dzięki zawartości aminofluorku pasta chroni dodatkowo zęby przed próchnicą.